Yezid’in en güçlü destekçisi Mervan’ı bilir misiniz

İslam dünyasının hemfikir olduğu konulardan biri de Yezid bin Muaviye ile ilgilidir. Yezid sevilmez, sayılmaz, kabul görmez; en azından Yezid bahsinde konuşmak istemez Müslüman dünya. Nihayetinde Peygamberin torunlarını Ali evlatlarını katleden biri vardır karşılarında. Bu yönüyle içe sinecek, sindirilecek biri değildir o. Buna rağmen özellikle “alimler” arasında Yezid’i haklı gören yok mudur; vardır elbette. Lakin şimdi konumuz bu değil. Konumuz Yezid gibi hareket etmesine rağmen adı Yezid’e çıkmayan bir isim, Mervan b.Hakem.

Öldüğünde 63 ya da 64 yaşında olduğu söyleniyor Mervan’ın. Halife Osman’ın amcasının oğlu. Zaten tarihte onun adını yükselten de Halife Osman diyebiliriz. Babası Hakem b. As ile birlikte onu Taif’e sürgüne gönderen isim ise İslam Peygamberi’nden başkası değil. Rivayetler muhtelif. Peygamber ile alay ettiğini söyleyen de, Müslümanların sırrını ifşa ettiğini iddia eden de ve hatta Peygamberin evini gözetliyordu diyen de var. Her ne olmuşsa olmuş Peygamber Mervan’ın babası Hakem’i Taif’e sürgün etmiş pek tabi Mervan’da bu sürgünden nasibini almış.

Halife Ebubekir ve Ömer dönemlerinde tekrar geri gelmek istemiş baba oğul, lakin kabul görmemiş bu istek. Peygamberin sürgün ettiğini biz affedemeyiz denilmiş. Fakat bu itiraz Osman halife olduğunda geçerliliğini yitirmiş. Mervan işte bu dönemde Medine’ye geri gelebilmiş. Tabiri caizse dönüşü de muhteşem olmuş Mervanların. Zaman içerisinde Hakem’in oğlu Mervan devlet katibi olmuş, vezir sayılmış, kimi rivayetlere göre devletin mührü bile ona verilmiş. Sonra Osman bir kızını Mervan’ın kardeşi Haris ile evlendirmiş. Devir artık Mervanların devrine dönmüş anlayacağınız.

Bol keseden alınan ulufeler, ganimetler, bağışlar, bedelsiz tahsis edilen araziler.. Bütün bu servete halife Osman döneminde kavuşuyor Mervan ve ailesi. Zaten halifeye anılan dönemde yöneltilen en önemli suçlamalardan biride Mervan’a gösterilen bu ayrıcalıklar ile ilgili. Sürgünden, zirveye giden ömrün hesabı soruluyor fakat bir yanıt alınamıyor. Halife Osman’ın akıbetini biliyoruz. Bir yerde onun akıbeti Mervan’ın da sonu oluyor. Fakat bu sonun “sınırlı” bir süre için geçerli olduğunu da hemen söyleyelim. Dönüş her nasılsa yine “muhteşem” olacak, biliyoruz.

Osman öldürüldükten sonra, bir an köşesine çekiliyor Mervan. Akabinde onu Talha ve Zübeyr’in başını çektiği Cemel savaşında Ali’ye karşı olan cephede görüyoruz. Binlerce kişilik orduyla o da Ali’ye karşı savaşıyor. Savaşın kaybedileceğini anlayınca Mervan’ın aynı cephede yer aldığı Talha’yı bir okla öldürdüğü söyleniyor. Sebep mi? Talha’yı da Osman’ın katillerinden biri olarak görüyor çünkü. Sonrası her anlamda “derin” bir sessizlik.

HER HAYATIN BİR SONU VAR ELBETTE

O sessizliğin Muaviye iktidarı ile sona erebileceğini tahmin edebiliriz ki, nitekim öyle oluyor. Muaviye ile birlikte iktidar kapıları kapanmayacak biçimde yeniden açılıyor. Muaviye döneminde farklı bölgelerin valiliklerine getiriliyor Mervan; gücü, itibarı yeniden ele geçiriyor. Muaviye dönemi böyle geçiyor. Akabinde tahta oturma sırası oğul Yezid’te elbet. Saltanat, Muaviye yaşarken ilan ediliyor çünkü. Konumuza dönelim, Yezid döneminde de “baş tacı” edilir Mervan. Nasıl edilmesin, Yezid’in en güçlü destekçilerinden biridir kendisi. O kadar ki, binlerce Müslümanın katledildiği, Medine’nin üç gün yağmalanıp, işgal edildiği Harre katliamında bile Yezid ordusunun safında yer alır.

Mervan’ın yükselişi sürmektedir.

Yezid, gerek Harre katliamında bulunması gerekse de ordusuna yardımları dolayısıyla yanına davet eder Mervan’ı; izzeti ikramda bulunur kendisine, pek bir memnun kalmıştır bu durumdan. O kadar ki, Mervan’ın Muaviye’den daha çok Yezid’den yakınlık gördüğü ifade edilir. Bu arada unutmadan ekleyelim, Yezid’e biat etmeyen Hz.Hüseyin ve Abdullah b.Zübeyr’e daha fazla baskı yapılmasını isteyen de elbette Mervan’dır. Bütün bu “iyilikleri” unutmaz Muaviye’nin oğlu. Fakat “kader” işte, bir süre sonra Yezid’de ölür.Yerine II. Muaviye halife olur fakat o da çok kısa bir süre görevde kalır. İktidar, muktedir beklemektedir.

Sürgün yılları, şehre girişine bile izin verilemeyen dönemler, yenilgiler ve savaşlar sonrasında iktidara hiç olmadığı kadar yakındır artık Mervan.. “Yezid’in yanında yer almıştır; Hüseyin ve ailesine baskı yapılmasını istemiş, Mescidlerde Ali bin Ebu Talib’e hakaret ettirmiş, Harre’de kitlesel bir katliamda yer almıştır ama bütün bunlar Mervan’ın halife olmasının önünde engel değildir”; bunu diyen ben değilim elbette dönemin Emevi otoriteleri böyle konuşmuş ve onu Müslümanların halifesi olarak ilan etmiştir. Zaten kimi İslam tarihçilerine göre de oldukça “dindar, hadis rivayetinde güvenilir bir isimdir.” Adli sicil kaydı temizdir ki, halife olacak kadar hem de.

Her hayatın bir sonu var elbette. Bir rivayete göre Şam’da çıkan veba salgınında yaşamını kaybetmiştir Mervan. Bir diğer rivayete göre ise bizaitihi eşi tarafından uykuda yastıkla boğularak öldürülür. Zira anlaşmaya göre Mervan’dan sonra halife, II.Muaviye’nin kardeşi Halid b. Yezid olacaktır. Fakat Mervan anlaşmaya uymaz ve yerine varis olarak bir diğer eşinden olan Abdülmelik’i gösterir. İşte onu yatakta boğan da Halid’in annesinden başkası değildir..

O ölür ama mirası daim olarak yaşar. Devletin tarihini artık Emevilerin “Mervani” kolu yazar. O tarihte kurulan darağaçlarının, katliamların, zulüm ve baskıların haddi hesabı yoktur. İşe bakın ki, egemen İslam yorumu ifade ettiğimiz tarihe baktığında yalnızca Muaviye oğlu “Yezid”i görür onu var eden “Mervanları” görmez. Oysa bugünün din despotları, ganimetçi müteahhitleri Mervanların izinde yürümektedir.

Unutmadan, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş geçtiğimiz günlerde Müslüman kimliğe sahip olmanın dünyadaki en büyük nimet olduğunu ifade etmiş ve şöyle demişti: Dünyanın başına gelen kötülüklerin en büyük sebebi, insanların ahirete inanmaması.

Ah bir de bu tarihi gerçekler olmasa; böylesi sözler kulağa ne hoş geliyor değil mi?

Aydın Tonga

Odatv.com