Bakan Albayrak’ın o sözleri ne anlatıyor... Sermayenin milli şuuru olur mu

Ahmet Müfit yazdı

Yapılan savunmalarla, gerçeğin gücünün bir kez daha ortaya konulduğu MİT şehidini ifşa gerekçeli davanın ilk duruşması başta olmak üzere, içeride ve dışarıda çok önemli gelişmelerin yaşandığı geçen haftanın benim açımdan en çarpıcı haberi, Bakan Berat Albayrak’ın Türkiye Bankalar Birliği Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada söylediği sözler oldu.

Söz konusu konuşmada, bankacılık sektöründe görünümün sağlıklı olduğunu ve kur riskinin söz konusu olmadığını söyleyen Albayrak, bankalardan milli bir şuur ile hareket etmelerini beklediklerini özellikle vurguladı.

Normal koşullarda çok da dikkatimi çekmeyecek bu sözler, kamu hizmet tekellerinin, finans sektörünün, üretim tesislerinin birçoğunun “sermayenin dini milliyeti olmaz” denilerek ve bitmek bilmez bir satma/özelleştirme arzusuyla yabancı sermayenin kar ve spekülasyon alanı haline getirildiği 18 yıllık bir dönemin siyasi sorumluluğunu taşıyan bir iktidarın bakanı tarafından söylenince, dikkat çekici hale geliyor.

Nasıl mı? Bunun için özellikle finans sektörü içerisindeki yabancı sermaye payının ne olduğuna bakmak gerekiyor. Finans sektörü içerisinde sayılabilecek en önemli iki faaliyet alanı, ekonominin bütününü, ekonominin bütünündeki mülkiyet ilişkilerini ve yönlendirme gücünü doğrudan ilgilendiren bankacılık ve sigortacılık.

BANKALARDAKİ YABANCI HAKİMİYETİ

Günümüz itibarıyla, bizatihi kamu kaynaklarıyla yani vatandaşın vergisiyle desteklenen sigortacılık sektöründe yabancı payı yüzde seksenlere yaklaşmış, ülkemiz hakkında ağzına geldiği gibi konuşan Macron’un ülkesi Fransa’nın, Türkiye’nin bankacılık ve finans sektöründeki sermaye payı -Macron’un bu şekilde konuşma gücünü nereden aldığını da gösterir şekilde-, yerli sermayenin payını aşmış durumda.

Bankacılık sektöründe de durum farklı değil. Halen faaliyette olan bankaların sermaye yapıları incelendiğinde, tamamı ya da bir kısmı yabancılara ait bankaların sektör içerisindeki payı yüzde 50’yi aşarken, borsada işlem gören bankaların yabancıların elindeki hisse senetleri de dikkate alındığında bu oran çok daha yukarılara çıkıyor.

Finans sektörünün mülkiyet yapısına ilişkin bu genel bilgileri sizlerle paylaştıktan sonra, Bakan Albayrak’ın, “bankalardan milli bir şuur ile hareket etmelerini bekliyor” olmasını iki temel soru ekseninde tartışmanın doğru olacağını düşünüyorum.

SERMAYENİN MİLLİ ŞUURU OLUR MU

Birinci soru, sermayenin milli şuuru olup olmayacağı? İktidarları boyunca birçok kez, sermayenin dini milliyeti olmadığını söyleyen ve bu şekilde kamu hizmet tekellerinin, fabrikaların, finans şirketlerinin, toprakların yabancı sermaye sahiplerine satışını toplum gözünde meşru gösterme gayreti içinde olan bir iktidar açısından bakıldığında, sorunun yanıtının olumsuz olması gerektiği açıktır.

AKP’nin, sermayenin dini-milliyeti konusundaki görüşünün zaman içerisinde değiştiğini varsayarak, gelelim ikinci soruya. Soru son derece net. Sahibi/sermayedarı yabancı bir ülke uyruğunda olan bir bankanın, faaliyet gösterdiği ülkeyle ilgili olarak milli şuurla hareket etmesini beklemek mümkün mü?

Sorunun yanıtını doğru tahmin etmek için allame olmaya gerek olmadığı, böyle bir şeyi bekliyor olmanın dahi geçerli ve gerçekçi bir açıklamasının olamayacağı sanırım son derece açık. “… isimli yabancı şirket temsilcisinin Türkiye’yi çok seviyoruz” demesini, yabancı sermayeli bir şirketin milli takımın maddi destekçisi (sponsoru) olup, hepimiz milli takımımızın arkasındayız diye reklam yapıyor olmasını milli şuurun göstergesi olarak görmek/göstermek de mümkün olamayacağına göre -ki bu yalın gerçeğin iktidar sözcülerince de bilinmiyor olması mümkün değil-, sermayenin niteliği ve davranış dinamikleri konusunda iktidar sözcülerinin siyasi söylemlerine yansıyan bu değişimi nasıl yorumlamak gerekiyor?

Kişisel değerlendirmem, bu türden temel politik kabuller ya da tercihlerle ilgili olarak nedeni açıkça ifade edilmeyen, herhangi bir özeleştiri ve somut gerekçe içermeyen söylem değişiklilerinin, her tür değer yargısını siyaseten kullanmayı normal gören bir “pragmatizmin”, gerçeğe aykırı algı yaratma çabasından başka bir anlamı olamayacağı yönünde.

Ahmet Müfit

Odatv.com

https://www.bloomberght.com/bakan-albayrak-bankalardan-milli-bir-suur-ile-hareket-etmelerini-bekliyoruz-2258569

https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/veri_00014_60.pdf, https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/bankalarda-yabanci-ruzgari-esiyor-6010445

https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_Listesi.asp?tarih=27/6/2020

https://aktuerdunyasi.wordpress.com/2016/05/10/turk-sigorta-sektorunde-sermaye-yapisi/

file:///C:/Users/User/Downloads/KresellemeninTrkiyeSigortaSektrndekiEtkileri-irketlerinOrtaklkYapsVePazarPaylar.pdf

https://www.sigortamedya.com.tr/osmanli-devletinde-yabanci-sermaye-ve-sigortacilik/

ahmet müfit albayrak arşiv