Sansüre uğrayan "Nereden Nereye"nin öyküsü

Kaan Çağlayangöl yazdı...

Digital müzik platformları ortaya çıktığından bu yana mümkün olduğu kadar mesafeli durmaya çalışıyorum. Daha önceki yazılarımda bu duruşumun nedenlerini defalarca yazmıştım. Bir süredir digital müzik platformları ile ilgili bazı önemli eksiklikler kafamı kurcalarken geçen hafta bu platformlara dair bir sansür konusu gündeme geldi.

Sansüre uğrayan "Nereden Nereye"nin öyküsü - Resim : 1

BURHAN ŞEŞEN, GÖKHAN ŞEŞEN VE MÜYORBİR

Müzik piyasasının en samimi, dürüst ve candan iki ismi olan Burhan ve Gökhan Şeşen’dir. Gerek müziğe bakışları gerekse enerjileri her zaman üst seviyededir. Müzik adına yaptıkları sadece albümler ve şarkılarla kalmıyor. Tüm bunların yanında Burhan Şeşen, Müyorbir gibi müzik adına çok önemli işler yapan bir kurumun başında ve müzisyenlerin haklarını savunan bir kişi konumunda. Yani özet olarak Burhan Şeşen bugün örneklerine çok az rastladığımız taşın altına elini koyan insanlardan birisi. Ülkemizde müzik sektörünün gelişmesi ve yanlış giden bazı konuların düzelmesi için yıllardır mücadele ediyor. Bunu yakından biliyorum.

Burhan Şeşen ve Gökhan Şeşen’in kurucusu olduğu Gündoğarken grubu, Enver Aysever ile birlikte yaklaşık iki yıldır sürdürdükleri politik gösterilerinde jenerik olarak “Nereden Nereye” isimli şarkılarını seslendiriyorlardı. Bu şarkıyı kısa bir süre önce “Ada Müzik” etiketiyle piyasaya sürdüler. Gündoğarken’den yeni bir çalışmayı ben dahil birçok müzik sever bekliyordu çünkü grup, son olarak 3 yıl önce “Özlemişim” adlı albümlerini yayınlamıştı.

Sansüre uğrayan "Nereden Nereye"nin öyküsü - Resim : 2

Sansüre uğrayan "Nereden Nereye"nin öyküsü - Resim : 3

Sansüre uğrayan "Nereden Nereye"nin öyküsü - Resim : 4

NEREDEN NEREYE

Gündoğarken, geçtiğimiz günlerde bu şarkıya klip çekti. Gökhan Şeşen, Burhan Şeşen ve Enver Aysever’in sözlerini yazdığı “Nereden Nereye” adlı şarkının klibinde, Levent Kırca, Ferhan Şensoy, Adile Naşit, Zeki Alasya, Metin Akpınar, Tarık Akan, Kemal Sunal, Zeki Müren gibi sanatçılar dışında eski siyasi aktörlerin görüntüleri ve sesleri de yer alıyordu. Süleyman Demirel, Turgut Özal, Tansu Çiller, Necmettin Erbakan’ın dışında Uğur Mumcu’yu da klipte görmeniz mümkün. Politik söylemleri olan “Nereden Nereye” şarkısı geçmişteki siyasi havayı ve bugünü anlatıyor. Hem eğlenceli hem de geçmişle bugünü birçok açıdan kıyaslayan bir şarkı olması nedeniyle dinleyicilerin dikkatini çektiğini düşünüyorum.

Bu noktaya kadar her şey normal.

Fakat gelin görün ki; YouTube’daki en büyük Türkçe klip kanallarından birisi olan Netd tarafından bu klip yayınlanmadı. Gündoğarken’in kurucusu Burhan Şeşen de bu duruma doğal olarak tepki gösterdi ve bunun bir oto-sansür olduğunu söyledi.

Sözcü gazetesine konuşan grubun kurucusu ve şarkının yaratıcılarından olan Burhan Şeşen şu açıklamalarda bulundu;

Şarkıda ülkenin nereden nereye geldiğini anlatıyoruz. İnsanı gülümseten bir klip olmasına çabaladık. Kutuplaşmadan hepimiz daraldık. Klipte Necmettin Erbakan, Tansu Çiller gibi isimler var. Eğlenceli bir klip oldu. Hakaret yok, iktidarla ilgili hiçbir görsel yok. Tamamen 80’li yıllardan bu yana geldiği durumu gösterdik. İnsanların kaybettikleri değerlere yer verdik. Zaten bizde öyle sert söylemler yok. Anlatmak istediğimizi dolaylı anlatmak istiyoruz. Netd, bu klibi yayınlamadı. En çok üzüldüğüm hikaye kendi kendine sansür uygulamak. ‘Ya bir şey derlerse’ diye düşünüyorlar. O zaman nasıl üretim yapılacak? Kaldı ki bu kanal sosyal medyada… Herhangi bir TV’de gösterilmiyor. Bu bize yapılıyorsa, alternatif, muhalif bir şey yapmak isteyenler sesini nasıl duyuracaklar?”

Gündoğarken, Netd’nin bu klibi yayınlamaması üzerine kendi Youtube kanallarından bu klibi yayınladı. Ayrıca şarkının audio formatını Ada Müzik de kendi Youtube kanalında yayınladı.

Bu konuyla ilgili Netd Sosyal Medya ve Dijital Pazarlama Direktörü Yıldız Ertan ise Sözcü gazetesine verdiği cevapta; “Klipte birçok bilinen kişi ve olayın video, fotoğraf görüntüleri ve hatta sesi yer almaktadır. Bu görüntüler için hak sahibi kurumlardan ve kişilerden bu klipte yer almak konusunda muvafakatnamelerinin alınması gerekmektedir. Aksi durumda yayıncı olarak bizim için de hukuki sorumluluk doğmaktadır. Bu eser için bu muvafakatnameler eserin sahibi şirket tarafından şirketimize iletilmemiştir” dedi.

Kanaatimce eğer konu muvafakatname konusu ise elbette tartışma başka bir platformda ilerlemek durumunda. Fakat eğer konu aktarıldığı gibi muvafakatname ile ilgili değilse elbette bu konuya Burhan Şeşen’in belirttiği gibi “kendi kendine sansür uygulamak” açısından bakmak gerekiyor.

KOLAJ KLİPLER

Sanatın her alanında, toplumsal olaylara dair fikir beyan etmek şüphesiz her sanatçının hakkı. Elbette bunu yaparken birtakım kurallara uymak mecburiyetini de unutmamak gerekiyor. Burhan Şeşen’in de söylediği gibi hakaret olmaması birincil kural olmalı. Eleştiri ya da toplumsal olaylara karşı fikir beyan etmek elbette hicvederek, esprili ve gayet masum bir şekilde de yapılabilir. Dinlediğim ve gördüğüm kadarıyla Gündoğarken’in de “Nereden Nereye” adlı şarkısında yaptığı tam da böyle bir şey.

Netd, bu konuda görüntülere ait bir muvafakatnameden söz ediyor. Fakat bilindiği üzere ülkemizde ve dünyanın bir çok ülkesinde eski görüntülerin kullanıldığı kolaj halinde yapılmış klipler mevcut. Bu şekilde çekilen her klip için muvafakatname alınıyor mu bilmiyorum. Fakat böylesi bir durumun pek de uygulanabilir olduğunu düşünmüyorum. Çünkü bu tarz kliplerin sayısı bir hayli fazla ve bu kliplere sıklıkla rastlamanız mümkün. Netd’nin bu kararından bir süre sonra vazgeçeceğini düşünüyorum çünkü uygulamada bir yanlışlık söz konusu olduğu ortada. Ayrıca bir konu daha var. Netd Müzik, şarkıyı lisanslamış gözüküyor ama tuhaf bir şekilde kanalında göstermiyor. Aklıma doğal olarak şu soru geliyor; Netd yetkilileri lisanslama yapmadan önce klibi seyretmemişler miydi acaba? Yani kolajlardan doğabilecek ya da doğan haklardan haberleri sonradan mı oldu? Netd’nin söz konusu cevabından sonra sorulması gereken birçok soru var. Bu konuda Burhan Şeşen’in söylediği gibi “ya bir şey derlerse” mantığı işlediyse bu durum müziğin kendini ifade etme haline hiç uygun değil. Çünkü bu birçok açıdan sıkıntılı bir hali gösterir.

Sansüre uğrayan "Nereden Nereye"nin öyküsü - Resim : 5

Birçok açıdan anlam ifade eden şarkıların hak ettiği yeri bulmasını dilemekten başka söyleyeceğim bir şey yok.

Sevgiyle kalın.

Kaan Çağlayangöl

Odatv.com

***Ada Müzik etiketiyle piyasaya çıkan “Nereden Nereye” adlı şarkının künyesi şu isimlerden oluşuyor;

Söz : Gökhan ŞEŞEN Burhan ŞEŞEN Enver AYSEVER

Müzik: Gökhan Şeşen

Düzenleme: Gündoğarken, Davul: Levent Bursalı, Bas Gitar: Şuayip Yeltan, Akustik Gitar –Vokal : Murat Güner, Mix- Mastering : Özkan Mete, Kapak Tasarım: Burcu Yaşar, Fotoğraf: Emre Yunusoğlu/ Tilki Yapım, Sanat Yönetmeni : Galip Aksular

*Ayrıca Sözcü gazetesinde bu konuyu haberleştiren Sercan Meriç’e teşekkür ederim.

Kaan Çağlayangöl odatv arşiv