Yüzlerce yıllık yarenleri ‘rakip’ yapacaklar!

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde düzenlenen ‘Ödüllü Teke Yöresi Halk Çalgıları Yarışması’na tepki geldi.

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde düzenlenen ‘Ödüllü Teke Yöresi Halk Çalgıları Yarışması’na tepki geldi. Para ödüllü yarışmanın koşullarının, yaşamını yerel müziğe adamış ustaları ve müziğe ilgi duyan gençleri olumsuz etkileyeceği eleştirileri gündeme gelirken, etkinliğin ödül içeriği kaldırılarak herkese açık bir müzik festivaline dönüştürülmesi çağrısında bulunuldu.

Yüzlerce yıllık yarenleri ‘rakip’ yapacaklar! - Resim : 1

ÜNİVERSİTEDEN PARA ÖDÜLLÜ HALK ÇALGILARI YARIŞMASI

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi bünyesinde bulunan Türk Müziği Devlet Konservatuarı, “Ödüllü Teke Yöresi Halk Çalgıları Yarışması” yapılacağını duyurdu. “Haydi Teke Yöresi, Çalgına Sahip Çık” sloganıyla duyurulan yarışmaya, yöreye özgü olan sipsi, kabak kemane ve cura gibi geleneksel çalgıların katılabileceği açıklandı. 28 Nisan’da gerçekleştirileceği belirtilen yarışma finalinde birinciye 2 bin, ikinciye 1.200, üçüncüye ise 800 TL para ödülü verileceği açıklandı. Daha önce 25 Mart olarak açıklanan yarışmayla ilgili son başvuru tarihi 8 Nisan’a kadar uzatılırken, 26 yarışmacının finalde yarışmaya hak kazandığı duyuruldu.

GELENEKSEL ÇALGILARIN YAŞATILMASI AMAÇLANIYOR

“Teke Yöresi geleneksel halk çalgılarının yayılıp yaşatılmasını sağlamak, yöre çalgılarına yönelik farkındalık yaratmak” olarak açıklanan yarışmanın amaçları arasında ayrıca yeni yeteneklerin keşfedilmesi ve amatör sanatçılığın teşvik edilmesini sağlayarak yöre müziğine yeni icracıların kazandırılması gibi hedefler bulunuyor.

Yüzlerce yıllık yarenleri ‘rakip’ yapacaklar! - Resim : 2

YARIŞMAYA ELEŞTİRİ: ‘MÜZİKLE, EĞİTİMLE, KÜLTÜRLE BAĞDAŞMIYOR’

Akademisyen, yöre sanatçısı ve radyo sanatçılarından oluşan seçici kurulun 26 yarışmacı arasından seçeceği 3 kişi para ödülüne layık görülecek. Ancak söz konusu yarışmanın içeriğiyle ilgili dikkat çekici eleştiriler var. Konuyla ilgili çekincelerini ve önerilerini sıralayan bir okuyucumuzdan gelen mektubu özetleyerek paylaşıyoruz: “Teke yöresinde yıllardır kardeşçe, dostça, yarenlerde, düğünlerde, gecelerde çalınan sipsi, kemane ve üç tellinin, para ödüllü bir yarışmaya konu edilecek olması, yerel nitelikler taşıyan, notasyonu ve performansa dayalı müzikal eserlerinin sınırları henüz belirlenememiş olması, yarışmayla ilgili başvuru koşullarındaki 3. maddede belirtilen: ‘Yarışma için seçilen eserin notalarının TRT Türk Halk Müziği repertuarında ya da yerel/ ulusal basılı kaynaklarda yer alması zorunludur' maddesi, müzikle, kültürle, eğitimle bağdaşmamaktadır.

‘YEREL ÇALGILAR İÇTEN GELDİĞİ KADAR ÇALINIR, 5 DAKİKA İCRA SÜRESİ YANLIŞ’

Yarışma koşullarının 4. maddesinde, ‘İcra süresi en fazla 5 dakika olmalıdır. Eser başında sergilenecek serbest ritimli taksimler veya açışlar bu süreye dâhildir’ deniliyor. Yerel çalgılar içten geldiği kadar süre harcayarak çalınır. Kimi zaman bir dakikalık bir açış, binlerce yıllık kültürü ifade eder. Kimi zamansa saatlerce çalınan eserler vardır. Yörenin sosyolojik yapısı, ‘yarenlik’ geleneğinin kısmen de olsa devam ettiğini göstermektedir. Sipsi, kemane ve üç telli gibi çalgılar, halen birbiriyle uyum içinde çalınmakta ve Teke yöresinin renkli ezgileri bu çalgılarla birlikte ve ayrım yapmaksızın, yarıştırılmaksızın yörede icra edilmektedir.

Yüzlerce yıllık yarenleri ‘rakip’ yapacaklar! - Resim : 3

‘YEREL SANATÇIYI ÖLÇEBİLECEK BİR KURUL NE DEMEK?’

Müzisyenliğinin çıkış noktasında olan bir 18 yaşında genci ele alalım. Örneğin üç telli çalıyor, bu yarışmaya başvuruyor ve dereceye giremiyor. Onun için bu bir yıkımdır. Zaten bir elin beş parmağını geçmeyecek sayıdadır bu çalgıları çalanlar. Bu yarışma ile bu gençlerin müzik şevklerini kıracaklar, çalgılara küsmelerine neden olacaklardır. Düzenleme kurulunda ve seçici kurulda çok değerli akademisyen müzik eğitimcilerinin ve müzisyenlerin, TRT sanatçılarının bu yarışmayı uygun buluyor olmaları, bu kaygıları taşımıyor olmaları da çok düşündürücüdür. Yerel bir sipsi, üç telli ya da kabak kemane sanatçısının seviyesini ölçebilecek bir seçici kurul oluşturmak da nedir? Adı üstünde, ‘yerel’.

‘YÜZLERCE YIL YARENLİK EDEN İNSANLAR YARIŞTIRILACAK’

Yaşamını bu çalgılara adamış yerel müzisyenlerin müzikal seviyeleri koşulsuz en üst sınırdır. Çünkü bu müzikleri yaşanmışlıklarla oluşturmuşlardır. İnsanlar yüzlerce yıl bir odada oturup birbirine saygı göstererek sırasıyla yarenlik etmişlerdir. Şimdi ise birbirinin rakibi olarak yarıştırılacaklar. İyi niyetle de yola çıkılmış olsa bu yarışma genç kuşakların ödül ile motive edip yarıştırılarak yöre müziğinin olumsuz etkilenmesine yol açacaktır.

Yüzlerce yıllık yarenleri ‘rakip’ yapacaklar! - Resim : 4

‘PARA ÖDÜLÜ KALDIRILARAK HERKESE AÇIK BİR FESTİVAL OLSUN’

Bu yöndeki kaygılarımızı sizlerin aracılığı ile kamuoyuyla paylaşıyor, bir an önce telafisi olanaksız sonuçlar doğurabilecek yanlışlardan dönülmesini diliyoruz. Söz konusu yarışmanın ‘ödül’ içeriği değiştirilerek adı 'Teke yöresi halk çalgıları festivali’ ya da çalgı şenliği yapılmalı. İsteyen tüm katılımcılara açık olacak şekilde koşullar belirlenmelidir.”

Fotoğraflar: Halk sanatçıları konseri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi arşivi.

Yusuf Yavuz

Odatv.com

Burdur arşiv