O “AL KURTUL”DAN YANAYDI

Yıllardır Kürt sorunu gündemimizden düşmüyor. Bugünlerde ateşkes, özerklik vs konularını tartışıyoruz. “Verelim kurtulalım” diyenler de seslerini...

Yıllardır Kürt sorunu gündemimizden düşmüyor.
Bugünlerde ateşkes, özerklik vs konularını tartışıyoruz. “Verelim kurtulalım” diyenler de seslerini çıkarmaya başladı.
Atatürk’ün bu konuda görüşü neydi?
“Alalım kurtulalım!”
“Atatürk’ün Bütün Eserleri” ciltlerinden altını çizdiğim bazı bilgileri sizlerle paylaşayım…

Yıl: 1922

ABD’li Gazeteci Edward King çalıştığı United Pres adına, Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın başkomutanı Mustafa Kemal ile bir röportaj yapmak istedi. Coğrafi şartlar ve savaş durumu bu röportajın gerçekleşmesini engelliyordu. Sonunda yol bulundu; Kıng sorularını yazıyla Ankara’ya gönderdi. 5 sorusu vardı. 3’üncü soru ve yanıtı İkdam gazetesi sansür etti. (2 Kasım 1922, No: 9205)
Neydi o soru ve yanıtı:
-Kürdistan petrol arazisini talep edecek misiniz?
-Musul vilayeti milli sınırlarımız dahilindedir.

Aynı yıl Amerikalı Gazeteci Richard Eaton da Mustafa Kemal’le röportaj yaptı.
Görüşme Türk Ordusu İzmir’e girdikten hemen sonra, 13 Eylül 1922’de gerçekleşti.
-Ekselans, İstanbul’u almak ve Üsküdar üzerine yürümek istediğinizi söylüyorlar. Kazandığınız zaferden sonra ilk projelerinizin neden ibaret olduğunu sorabilir miyim?
-Bütün Türk toprakları kurtulmadıkça durmayacağım.
-Paşa hazretleri Türk toprakları derken ne murat ediyorsunuz?
-Avrupa’da İstanbul ve Meriç’e kadar Trakya; Asya’da Anadolu, Musul arazisi ve Irak’ın yarısı.

Yıl: 1925.
Mustafa Kemal, Musul konusunda L’Humanité ve Le Temps gazetelerine de demeç verdi. Şöyle dedi:
“Musul Türk’tür. Bu hakikati hiçbir şey değiştiremez. Bize hakkaniyetle muamele edilmiş ve bilhassa Musul halkının görüşü alınmış olsaydı, Cemiyeti Akvam usulüne tabi olmayı kabul ederdik.
Cemiyeti Akvam, adaletin kefili olduğunu ilan ettiği prensiplerini aleyhimize ihlal ettiğinden, kendimizi her türlü mecburiyetten azade kabul ediyoruz.
Musul vilayeti büyük petrol zenginlikleri ve bir stratejik set olması itibariyle bizim için esaslı bir ehemniyete sahiptir. Avrupa’daki bütün milli sınırlar bugün stratejik değerlendirmeler üzerine kuruludur. Bizim aynı prensibi kabul etmemize neden engel olunsun?
Biz zengin değiliz. Lakin ordumuz hazırdır ve morali mükemmeldir. Şayet bize meydan okunursa- zaten böyle bir şey muhtemel değildir buna karşılık vereceğimizden emin olunuz.”

Mustafa Kemal Musul konusunda çok kararlıydı.
Mustafa Kemal, Ulusal Kurtuluş Savaşı döneminde Acemi Paşa ile birlikte Musul’un Türk idaresinde kalması için mücadele veren, Kerkük merkezinin reisi Seyyid Muhammed Cebbari ve akrabalarına bir mektup yazıp gönderdi:
“Memleketin ayrılmaz bir parçası olan Musul’un ve Musul ahalisinin yakında kurtulacağına inanılarak ve itimat olunarak öteden beri devam eden mücadelelerinizde kararlı olmanızı gelecekteki selamet ve saadetiniz namına malum olan hamiyetinize terk eylerim.
Türkiye hükümetinin şefkati ve Musul’un hükümetimize aidiyeti hasebiyle yakın gelecekten asla ümit kesmeyerek zulümlere karşı yüksek bir mücadele ile aydınlık bir gelecek temin olunması din kardeşlerimizin huzur ve saadeti için kıymettardır.
Kurtuluş günleri yakındır. Kurtuluş güneşinin doğuşunun sabırla beklenilmesini hatırlatır. Cenabı Vacib-ül vücud’dan (varlığı lüzumlu olan Allah’tan) herkese muvaffakiyetler dilerim.” (1 Ağustos 1925)
Boğazlar meselesi ve Hatay sorununu çözen Atatürk’ün ömrü Musul’u topraklara katmaya yetmez.
Ama…
Musul’un alınmasını vasiyet ettiğini söylenir.
Yani Atatürk, “al kurtul” dan yanaydı!

Soner Yalçın
Odatv.com

kürt sorunu Atatürk özerklik arşiv