Nahıl nedir hiç duydunuz mu

Nahıl nedir?

Önce akçam… Sonra selvi… Sonra da nahıl, yani hurma ağacı.

Ağaçlar değişebilir, ama ağaç süsleme, bir Türk geleneğidir.

Anlattık. Gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 21 Aralık’ta gece, gündüzle savaşır. Ve gün geceyi yenerek zafer kazanır.

Güneşin zaferini Türkler, büyük şenliklerle AKÇAM ağacı altında kutlarlar.

Buna HAYAT AĞACI denir. Bu ağacı, motif olarak halı, kilim ve işlemelerimizde görebiliriz.

Duaları Tanrıya gitsin diye ağacın altına hediyeler koyup, dallarına bantlar bağlayarak o yıl için dilekler dilenir. NARDUGAN, yani doğan güneş bayramında.

Sonra göçer Türkler’in ağırlıklı bölümü. Orta Asya dışında yetişmez AKÇAM. Yerini SELVİ alır.

Anadolu durum nedir?

Anadolu’da gelenek NAHIL’a dönüşür.

Nahıl: Balmumundan yapılarak gelinin yahut sünnet çocuğunun önünde götürülen süslü hurma ağacıdır.

Günümüzde; kaybolmaya yüz tutmuş ‘nahıl’, düğünlerde, şenliklerde Türklerdeki ağaç kültünün üç boyutlu bir yansımasıdır.

Osmanlı’da nahıl, eğlencelerde zenginlik işareti… Padişahın otoritesinin de göstergesiydi.

Görülüyor ki, ağaç süslemek Türklerin geleneksel bayramıdır. Evinde çam ağacı süsleyenler Noel değil, geleneksel Türk bayramını kutlamaktadırlar.

Üstelik bizim kutladığımız İsa’nın doğum günü değil, yeni bir yıla girmenin mutluluğudur.

TÜRK KÜLTÜRÜ’NDE AĞAÇ

Türk kültüründe ağaç çok önemlidir. Şaman inancında ağaç, içinde barındırdığı tüm anlamları ile geleneklere yansır. Osmanlı İmparatorluğu’nda düzenlenen şenlik ve düğünlerde de ağacın yansıması, üç boyutlu farklı ölçekteki nahıllarda görülür. Nahıl, düğün ve şenliklerde kullanılan, yukarı doğru incelen konik biçimi ile hurma ağacını andıran ve üzeri süslerle bezenmiş bir nesnedir.

Saltanatın gücünün de yansıdığı nahıllar, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü ile unutulmaya başlanmıştır. Günümüz nahıl ustaları (nahılbentler bu kültürü ve yansıması olan nahılları yaşatma çabasındadırlar.

Ortahisar’da (Ürgüp-Nevşehir) üretimi hâlâ devam etmektedir.

Hayat ağacı, Anadolu kültüründe geleceğe yönelik uzun sağlıklı bir yaşamın içinde bolluk ve bereketle çoğalarak yeni nesillere kendini aktaran geniş bir ailenin de sembolüdür. Türkler, içinde ömürlerini mutlu ve huzurlu bir şekilde sürdürmeyi amaçladıkları evlerini kurmadan önce, bahçelerine hep özel bir ağaç dikmişler, bu geleneği günümüze kadar taşımışlardır.

NAHIL ÖVGÜSÜ

“Şam, Mısır, Halep, Bağdat, İstanbul ve Kayseri.

Nice nice diyarlarda görülmemiş bir benzeri…

Ancak Ürgüplü vermiştir bu nahıla şöhreti…

Şöhret-i icrasına pes, dallarına aferin.

Mahfiyanın hizmeti var üstadına pirine.

Kimseler agâh olamaz ar u terki sırrına.

Adet sakin oldu ise gayrı kaldır yerine…

Bunu yapan ustaların ellerine aferin.”

Nahıl övme töreni bitince mumları söndürülür. Bahşiş için nahıl övücü, damadın ve arkadaşlarının önünde nahılı üç kez döndürür. Nahıl, düğünlerde gerdek odasına taşınır ve orada 3-4 gün kalır.

Halit Kakınç

Odatv.com