MACİDE MÜSTECAPLIOĞLU’NU TANIR MISINIZ

Macide Hanım’ın eşi Esat Adil Müstecaplıoğlu idi. Esat Adil 1904’de Balıkesir’de doğdu. Din bilgini Adil Efendi’nin oğluydu. Ağabeyi Haydar Adil...

Macide Hanım’ın eşi Esat Adil Müstecaplıoğlu idi.
Esat Adil 1904’de Balıkesir’de doğdu.
Din bilgini Adil Efendi’nin oğluydu.
Ağabeyi Haydar Adil, Birinci Büyük Millet Meclisi’nde Balıkesir (Karasi) milletvekili olarak görev yaptı.
Esat Adil 15 yaşında Kuvay-i Milli Hareketi’ne katıldı.
Kurtuluş’tan sonra öğrenimini tamamlamak için İstanbul’a gitti.
“Zafer-i Milli”de, “Türk Dili”nde yazıları, şiirleri yayınlandı.
Hukuk Fakültesi’ni bitirdi.
Hukuk doktorası için Belçika’ya gitti.
Burada sosyalizmle tanıştı; II. Sosyalist Enternasyonal’in önderlerinden Emil Vandervelde’nin konuşmalarından etkilendi.
Brüksel Üniversitesi’nde Deniz Hukuku doktorası yaptı.
1932’de Balıkesir’e döndü. Adliye’de çalışmaya başladı.
Bu arada, Halkevi’nin kuruluşunda yer aldı; başkanı oldu. Dergi çıkardı; günlük gazete yayınladı. Kitaplar yazdı: “Faşizm, Bolşevizm, Demokrasi”; “Milliyetçilik nereye Sürükleniyor?” gibi.
Edremitli bir eşraf ailesinin kızı öğretmen Macide Hanım’la evlendi.
1938’de Temyiz Mahkemesi Başmüdür muavini oldu. Ankara’ya taşındılar.
Sonra Cezaevleri Müfettişliği yaptı. İmralı Cezaevi’nin, Edirne Islahevi’nin kuruluşunu gerçekleştirdi.Ek olarak, İzmit Cumhuriyet Başsavcılığı ve Ege bölgesi Adalet Müfettişliği görevlerini de yürüttü. Üç maaş alıyordu. Ekonomik durumu çok iyiydi.
Ama o bunlarla mutlu değildi.
Serteller’in Tan Gazetesi’nde “Adiloğlu” takma adıyla makaleler yazdı. Kimliği ortaya çıkınca, görevinden atılacağını anlayıp istifa etti; avukatlık yapmaya başladı.
Arkadaşlarıyla birlikte “Gün” dergisini çıkardı.
Serteller’in DP’nin önde gelen isimleri Celal Bayar-Adnan Menderes ile birlikte çıkardıkları “Görüşler” dergisinde yer aldı.
4 Aralık 1945’teki Tan Gazetesi ve matbaasının yağlanması olayında canını zor kurtardı.
Yılmadı tekrar “Gün”ü çıkardı.
Ve DP ile yollar ayrılınca 14 Mayıs 1946’ta Türkiye Sosyalist Partisi’ni kurdu.
“Gerçek” gazetesini çıkarmaya başladı. Sabahattin Ali, Aziz Nesin yakın yol arkadaşlarıydı.
16 Aralık 1946’da partisi kapatıldı ve tutuklandı. Sansaryan Han’da Birinci Şube’den Parmaksız Hamdi’nin işkencelerinden canını zor kurtardı.
5 ayı emniyette olmak üzere 13 ay tutuklu kaldı.
Yoldaşı Sabahattin Ali’nin öldürülmesi davasını üstlendi.
“Gerçek” dergisini yeniden çıkardı.
28 Ağustos 1950’de Türkiye Sosyalist Partisi’ni yeniden kurdu.
Partisi yine kapatıldı; Asım Bezirci, Atilla İlhan gibi arkadaşlarıyla yine cezaevine tıkıldı. En büyük suçları; Kore’ye asker gönderilmesini protesto etmekti!
Çocukluk ve okul arkadaşları DP’nin bakanları olmuşlardı; ancak o bir gün bile yardım istemedi.
Cezaevine düşen solcuların avukatlığını yaptı. Bazı gazetelerde “Avukatınız Diyor ki” köşesini hazırladı.
Ve 22 eylül 1958’de öldü.
Daha 54 yaşındaydı…
Diyeceksiniz ki Esat Adil’in eşinin hikayesi nerede?
Cumhuriyet’in ilk öğretmenlerinden Macide Hanım gözaltılar, cezaevleriyle dolu bu hayatı kaldıramadı. Akıl hastası oldu. Bakırköy’de yattı.
Oğlu Adil Müstecaplıoğlu annesini şöyle anlatıyor:
“Babamın politik mücadelesinin yarattığı sıkıntılar, normal bir aile yaşamının olmayışı annemde psikolojik rahatsızlıklar doğurmaya başlıyor…”
Bu zulmü bizlere tekrar anımsatan, “Unutulmuş Sosyalist: Esat Adil” kitabının yazarı Emin Karaca’ya çok teşekkür ederim…
Macide Hanım’ı bana anımsatan Nuray Mert’e yapılanlardır.
İnsanların acılara duyarlı olması kolaydır; zor olan düşünceye duyarlı olmaktır.
Macide Hanım’ın sonunu düşünceye düşmanlık edenler hazırlamıştır çünkü…
Soner Yalçın
Odatv.com

soner yalçın Macide Hanım arşiv