İhaneti Batı nasıl ödüllendirdi
Soner Yalçın yazdı
GARBAÇOV üzerine derinlemesine tartışma yapmamız şart. Kaba sosyalizm tartışmasının ülkemize bir yararı olmaz.
Başlayabilirim:
Bir lider/Garbaçov, dünyanın en büyük gücü Sovyetler Birliği'ni bu kadar hızlı biçimde nasıl sona götürdü?
Öyle ya:
Aynı dönemde/1980'lerde Çin, Deng'in dörtlü modernizasyon ile dünya devi olurken, Garbaçov ile aynı yola giren Sovyetler Birliği hızlıca neden çöktü?
Şu olabilir mi:
-Deng, Mao'dan- Maoizmden kopmadı.
-Garbaçov, Leninizmden koptu. İnşa edici/kuran Stalin'den nefret etti.
-Deng, devrimcilikten vazgeçmedi.
-Garbaçov, her fırsatta Marksist Leninist olduğunu söylese de özünde ideolojisizdi; bakış açısı yoktu.
Aklı selim Deng, başarılı Atatürk stili büyük reform yaparken, Garbaçov Batı'yı hoşnut edecek ıslahatçılık ile yetindi.
Deng'in tarihinden ders alacağı “Çin'in Atatürk'ü” Sun Yat-Sen'i vardı.
Garbaçov tarihine dönüp bakmadı bile. Kurtuluşu Batı kaynaklarında aradı. Kuşkusuz eline Nobel Barış Ödülü veriliverdi! Hele… ABD onun için ödül yarattı: Ronald Reagan Özgürlük Ödülü. (Garbaçov bu ödülü alırken CIA, Latin Amerika'da darbeler-katliamlar yapıyordu!) Ki ABD tarihinin en sağcı iktidarı Garbaçov'u övmekten geri durmadı.
Batı, Garbaçov'u 20. yüzyılın ikinci yarısının en büyük devlet adamı olarak gördü! ABD basını, 1980'lerin sonlarında ve 1990'ların başlarında sürekli Garbaçov'u “demokratik sosyalist” diye övdü.
TIME dergisi “vizyonerliği” sebebiyle onu “On Yılın Adamı” olarak seçti! Neler neler, Grammy Ödülü bile verildi!
Bunları yazıyorum ki, Batı için ne yaparsanız değerli olursunuz, ödüller alırsınız anlayın!
DÜNYA SOLUNU DA BOZDU
Sovyetlerin hızlı çöküşün bir başka sebebi de Garbaçov'un liderlik özelliğiydi:
Deneyimsizdi. Ciddi bir süreçten geçmeden –“yaşlı yöneticiler çabuk ölüyor” diye- Sovyet yöneticisi/Birinci Sekreter oldu. Oysa:
Karar alamayan veya zor kararları erteleyen bürokrat kafalı yöneticiydi. Pek bir liderlik karakteri yoktu.
Neredeyse kesinlikle bir politikacının kişisel felsefesinden ziyade, ne söylenmesi gerektiğine dair anlayışı vardı. Aksi takdirde siyasi olarak hayatta kalamayacağını düşünüyordu. Bilinir ki; büyük yüksek karar alamayan kendini lider olarak yetiştiremez. Hep sorular ile konuştu. Çünkü yanıtı kendi de bilmiyordu!
Garbaçov, reformları nereye götürebileceğini anlamadan hızlıca harekete geçti. Perestroykanın Sovyetler Birliği'nin yıkımına yol açacağını asla düşünemeyen bir çapsız yöneticisiydi çünkü… Aslında bu gerçeği Sovyet yönetimi dışında herkes görmeye başladı. Humeyni bile hayatında ilk kez bir başkana el yazısıyla mektup yazdı: “Gel Müslüman ol, ülkeni şeriat ile yönet!”
Garbaçov İslamı seçmedi ama “Marksizm-Leninizm” diye diye sadece ülkesini değil dünya solunu da bozdu, dağıttı. (Bizde de “Atatürk” diye diye de neler yapmadılar ki?)
Marksist Leninist olduğunu söyleyen Garbaçov temel açılımı salt ekonomi üzerinde yoğunlaştırdı. Ve “çözüm reçetesi” (yeniden yapılandırma) -durgunluk/ stagnation/ zastoy gibi- kavramların tercümesiyle IMF ve Dünya Bankası'ndan ithal oldu! Bu kafa “sosyalist rönesans” yapabilir miydi? Çöküş bağıra bağıra “geliyorum” dedi…
MASKELİ ATATÜRKÇÜLER
Garbaçov, dönemin neoliberalizm ağzıyla konuşuyordu:
Emperyalizm çağı bitti mi? Agresif- militarist- saldırgan olmayan emperyalizm olabilir mi? Sorulara yanıt vermiyordu. Biliyoruz ki, soru yanıttır aslında…
Dilinde sürekli “detantnik”/ yumuşama sözcüğü vardı. Katı ilkeleri olmadığını dile getirdi hep. Hiç almadan verme taraftarıydı.
Çok dağıtmayayım…
Avrupa Ortak Evi'ni savunan Garbaçov, -dilinden düşürmediği aslında kılıf olarak kullandığı- Marksist Leninist nasıl kalacaktı?
Kendi tarihini reddeden bir lidere dönüştü. Cehaletin yarattığı cüretle Sovyet dış politikasını “çetecilik” ile suçlayacak kadar ileri gitti!
Sonuçta sosyalizmi iyileştirme gerekçesi sosyalizmin ortadan kaldırılmasına yol açtı…
Castro, “bu tiksindirici ihanettir” dedi. Ancak:
Batı'da popülaritesini hep yükselttiler. Kendi ülkesinde ise destekçisi hızla inişe geçti ve sonra da yıkılıp gitti.
Bu Sovyetler Birliği'nin tarihi.
Peki, biz bu yakın tarihten nasıl ders çıkaracağız?
Garbaçov örneği gösterdi ki:
Aktörler değişebilir ama önemli olan görüşlerin nasıl değişeceğidir. Görüşleri olmayanın görüşlerini değiştirmesi çok kolay oluyor çünkü!
Kafası karışık Garbaçov'dan alınacak ders budur. Teorisiz/ programsız bakmak eksik bakmaktır.
Teori, geçmişe bakılarak inşa edilir.
Ülkemizde geçmiş ise, Atatürk'ün yoludur.
Soner Yalçın
Odatv.com
