Hem Moda'da hem Kemah'ta anılıyor

Muzaffer Ayhan Kara yazdı

6. Cumhurbaşkanı Fahri S. Korutürk, 1987’de vefat etmeden çok önce mezar yerini İstanbul’da hazırlatmıştı. Her fani gibi hak vaki olduğunda yeri hazır olsun istemişti. Ancak kaderin cilvesine bakın ki, Korutürk Zincirlikuyu’da hazırlattığı mezara gömülemedi. Çünkü çıkan yasa gereği Devlet Mezarlığı yapılmıştı ve cumhurbaşkanları da ilgili yasa ve yönetmelik gereği buraya gömülecekti. Böylelikle, Devlet Mezarlığı’na ilk olarak 6. Cumhurbaşkanı Fahri S. Korutürk defnedildi.

Bir gece aziz naaşının başında şimdi emekli deniz albayı olan ve geçen yıl Moda’daki büstü önünde yapılan törende bir de konuşma yapan Deniz Yaveri Toygun Çanga bekledi. Bilahare aziz naaşı Ankara’ya getirilen Cumhurbaşkanı Korutürk, devlet töreninin ardından toprağa verildi (Zincirlikuyu Mezarlığı’nda ayrılan mezar yerine ilk olarak 12 Mart 2013’te 97 yaşındayken yaşamını yitiren, Cumhurbaşkanı Korutürk’ün eşi, Atatürk’le beraber dönemin CHP’sinde MYK üyeliği ve milletvekilliği yapan Selah Cimcoz’un kızı, ressam Emel Korutürk defnedildi).

DEVLET TÖRENLERİ

1987’den bu yana da her yıl 12 Ekim’deki ölüm yıldönümünde 6. Cumhurbaşkanı Korutürk Devlet Mezarlığı’nda bir törenle anılıyor. Cumhurbaşkanı ve Başbakan da bu yıl Erdoğan ve Yıldırım’ın yaptığı gibi birer mesaj yayınlıyor.

12 Ekim 2017’de de, geride bıraktığımız hafta Ankara’da Devlet Töreni yapıldı. Devlet Mezarlığı’ndaki bu göz doldurucu törene Korutürk Ailesi adına 6. Cumhurbaşkanı Korutürk’ün ortanca çocuğu, küçük oğlu E. Büyükelçi Selah Korutürk ve eşi E. Büyükelçi Zergün Korutürk katıldılar. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı, Başbakan Yardımcısı, Vali Vekili, Genelkurmay Temsilcisi, Dışişleri Bakanlığı Protokol Dairesi Başkanı, Ankara Merkez Komutanı, Anıtkabir Komutanı ile diğer askeri ve sivil erkan törende hazır bulundu. Kabir başındaki tören sonrasında da katılımcılara Karadeniz Havuzu yanında ikramda bulunuldu.

DENİZ KUVVETLERİ’NDE DE ANMA

6. Cumhurbaşkanı Korutürk, Devlet Töreni’nin yanında Ankara’da artık gelenekselleşen bir törenle daha anılıyor 12 Ekim’lerde. Geçtiğimiz hafta Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’ndaki Oramiral Fahri Korutürk Salonu’nda öğleden sonra düzenlenen törene yine Korutürk Ailesi’ni temsilen Selah-Zergün Korutürk’ün yanında Deniz Kuvvetleri Komutanı Kora. Adnan Özbal ile Ankara Garnizonu’nda görevli Amiral, Subay, Astsubay ve sivil personel katıldılar. Törende Kora. Özbal’ın konuşmasından sonra Prof. Dr. Hikmet Özdemir “Korutürk’ün Liderlik Mirası” başlıklı bir konferans verdi (Prof. Özdemir, Atatürk Araştırma Merkezi’nce 2010’da yayınlanan “Fahri S. Korutürk” adlı eserin de yazarıdır).

Deniz Kuvvetleri’ndeki konferans sonrasında sergi sürprizi vardı; 6. Cumhurbaşkanı Korutürk’ün Beşiktaş Deniz Müzesi’ndeki kıyafet, madalya, diploma, fotoğraf gibi obje ve eşyalarından oluşan sergi salonundaki kokteylle 6. Cumhurbaşkanı Korutürk’ün 30. ölüm yıldönümü anma etkinliği sona erdi. Hatırlanacağı gibi, Korutürk, 1950’lerin ikinci yarısında 13 Aralık 1957’de Vekil olarak atandığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na 1959’da asaleten atanmış, 2 Temmuz 1960’ta ise emekliye ayrılmıştır. Böylelikle, Deniz Kuvvetleri de eski komutanlarını saygı göstererek ölüm yıldönümlerinde anmaktadır.

MODA’DAKİ SİVİL ANMA TÖRENLERİ

6. Cumhurbaşkanı Korutürk, aynı zamanda uzun yıllardır Moda’da da bir törenle anılıyor. Bu tören farklı; sivil bir tören. Yani tamamen Modalılar, halk tarafından düzenleniyor. Kadıköy Belediyesi de destek veriyor, katkıda bulunuyor.

Peki neden Moda’da anılıyor Ankara’daki törenler varken 6. Cumhurbaşkanı Korutürk? Modalılar kendi muhitlerinde çok uzun yıllar yaşayan ve yaşama burada veda eden, evinin yakınında bir de büstü bulunan sevdikleri, saydıkları Cumhurbaşkanının neden muhitinde de anılmadığını, anılması gerektiğini uzun uzun istişare ettiler. Sonunda topu bana attılar ve ben de zamanın Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk’e açtım konuyu. Öztürk hiç düşünmeden Modalıların görüşüne ve isteğine “Tamam,” dedi ama bana tatlı bir şart ileri sürdü; “Törenleri sen düzenlersen!” Yapacak bir şey yoktu. Zor bir görevdi. Konu, “Cumhurbaşkanı”, hele “Korutürk gibi bir Cumhurbaşkanı” olunca hakikaten bir an duraladım ama görevi üstlenmekten başka çare olmadığının da farkındaydım. Ancak bir mesele daha vardı; Korutürk Ailesi’nin, Emel Korutürk’ün mütevazı davranarak törene sıcak bakmayacağını tahmin ediyordum. Emel Korutürk ve Cumhurbaşkanımızın kızı Ayşe Arzık’tan randevu alıp Cimcoz Apartmanı’nda konuyu açtığımda tahminimde yanılmadığımı gördüm ama Modalıların olanca baskısını, coşkulu isteğini hatırlayınca kendilerini mutlaka ikna etmem gerektiğini düşündüm. Cumhurbaşkanımızın eşi Emel Korutürk’ü, Köşk’ün zarif hanımefendisini sonunda ikna ettim, mahcup bir şekilde “Peki,” dediği an çok mutluydum.

Töreni istemelerindeki gerekçeleri şunlardı Modalıların: İlk olarak Cumhuriyete kol-kanat geren bir cumhurbaşkanı ve devlet adamıydı Korutürk. Ayrıca 1944’te Emel Korutürk’le izdivacından itibaren Moda’daydı görev fasılaları dışında. Bir de yaşadığı evin yanındaki Moda Çocuk Parkı’nda büstü vardı (Büstü parka Kadıköy’ün ikinci belediye başkanı Cengiz Özyalçın yaptırmış ve yerleştirmişti. Çok güzel bir büsttür).

İlk törene Emel Korutürk de kızı Ayşe Arzık ve akrabaları ile birlikte katılmış, Köşk’ün zarif hanımefendisi bilhassa öğrenci ve öğretmenlerin, subayların, halkın katılımından mutlu olmuştu. İlk tören sonrası eve çaya davet etmiş, Belediye Başkanı Selami Öztürk ve gazeteci ağabeyimiz Melih Aşık ile birlikte icabet etmiştik. Pırıl pırıl, güzel bir gündü. O günden beri Moda’daki büstü önünde her ölüm yıldönümünde fasılasız anılıyor 6. Cumhurbaşkanı Korutürk. Okullar geliyor, askeriyeden katılımlar oluyor, kaymakamlık, belediye ilgi gösteriyor, Moda halkı, Moda’daki sivil toplum örgütleri törenleri ilk günkü gibi sahipleniyor. Törenler saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlıyor; her yıl Modalılar adına bir konuşma sonrasında kaymakam ve belediye başkanı konuşuyor, sonra da törenin ana konuşmacısı kürsüye çıkıyor. Köşk’te Cumhurbaşkanı Korutürk’ün maiyetinde görev yapan simalardan da ana konuşmacılar oldu yıllar içinde. Hatırladıklarım; Cumhurbaşkanlığı Basın Müşaviri Ali Baransel, Özel Kalem Müdürü E. Büyükelçi Candemir Orhon, Deniz Yaveri Toygun Çanga. Cumhurbaşkanı Korutürk ile aynı dönemde devlette görev alan bakanlar, genel müdürlerden ana konuşmacı olanlar da oldu. Ali Topuz da bunlardan biriydi. TBMM eski başkanlarından geçen yıl kaybettiğimiz Necmettin Karaduman da törenlerin konuşmacıları arasında oldu.

30. YILDA DAHA KAPSAMLI BİR ANMA

Bu yıl, 6. Cumhurbaşkanı Korutürk’ün 30. Ölüm yıldönümüydü ve Modalılar olarak biraz daha kapsamlı anmak istedik. Klasik törenin yanında bir panel ve karikatür sergisini gündeme aldık. Hepsi de aksaksız gerçekleşti ve iz bıraktığını görüyorum.

Törene her zamanki gibi Moda’daki iki okuldan öğrenci ve öğretmenler katıldı. Kuzey Deniz Saha Komutanlığı’nı temsilen Dz. Bnb. Alpaslan Urhan komutasında subay ve astsubaylardan oluşan bir takım geldi ve Dz. Bnb. Urhan törende bir de güzel konuşma yaptı. Moda Muhtarlığı’nın yanında Moda Gönüllüleri, ADD Kadıköy, SOS Çevre Gönüllüleri, Moda Deniz Kulübü, Eyüp Dostları Vakfı, Cumhurbaşkanı Korutürk’ün kökleri olan Erzincanlı kuruluşların temsilcileri yanında Cumhurbaşkanı Korutürk’ün büyük oğlu E. Büyükelçi Osman Korutürk ve eş Suzan Korutürk ile torunları Mehmet ve Selçuk Korutürk törene katılanlar arasındaydı. Kadıköy Belediyesi de bütçe görüşmeleri nedeniyle başkan vekili ve bir başkan yardımcısı düzeyinde kürsüde zarif bir konuşma da yaptı. Eyüplüler, Cumhurbaşkanı Korutürk’ün kayıtlarda Sultanahmet doğumlu gözükse de Eyüp doğumlu olduğunu da belirlemişler. Törende 25. Dönem Erzincan Milletvekili Dr. Erdoğan Özyalçın, 24. Dönem İstanbul Milletvekili Kadir G. Öğüt, E. Büyükelçi Önder Özar ve daha pek çok önemli sima da dikkatimi çekti. Modalılar ve tüm sivil kuruluşlar adına TRT ve Milliyet’te önemli görevler üstlenen gazeteci ağabeyimiz Zeki Sözer konuştu. Kadıköy Belediyesi adına da Başkan Vekili Onur Temurlenk. Kadıköy Kaymakamı Dr. Mustafa Özarslan da telefonla mazeretini nedeniyle katılamadığını, selam ve saygılarını iletti. Günün ana konuşmacısı ise E. Büyükelçi Taner Baytok’tu bu yıl. Korutürk’ün gerek cumhurbaşkanı gerekse çok yönlü devlet adamı kimliğini çok güzel ve zarif bir konuşmayla ifade etti. Tören sonrasında her zaman olduğu gibi Moda İskelesi civarındaki Moda Gönüllü Evi’nde çaya geçildi.

“ÇOK YÖNLÜ DEVLET ADAMI: FAHRİ S. KORUTÜRK”

İkinci etkinlik de yine aynı gün 12 Ekim’de akşamüzeri Moda Deniz Kulübü’ndeydi; “Çok Yönlü Devlet Adamı: Fahri S. Korutürk” başlıklı moderatörlüğünü üstlendiğim panelde Kulüp adına müdür Ayhan Alpakın bir açış konuşması yaparken panelistler ise E. Tüma. Cem Gürdeniz ve E. Dz. Alb. İbrahim Akkaya’ydı. İlgili bir izleyici katılımıyla gerçekleşen doyurucu panel sonrasındaki resepsiyonda da konu yine Cumhurbaşkanı Korutürk’tü. Anılar, anekdotlar bitmek bilmedi. Panel sonrasında bir de armağan vardı; Prof. Hikmet Özdemir’in kaleme aldığı kapsamlı “Fahri S. Korutürk” kitabı. Herkese yetmedi ama sanırım güzel bir sürpriz oldu. 2010’da Atatürk Araştırma Merkezi’nce yayınlanan eser kapsamlı bir biyografi niteliğinde.

KARİKATÜR SERGİSİ

“6. Cumhurbaşkanı Fahri S. Korutürk Karikatür Sergisi” ise ertesi gün, 13 Ekim’de Kadıköy Gençlik Sanat Merkezi’nde Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu, Osman Korutürk ve Suzan Korutürk’ün de katılımıyla açıldı. Merkezin yöneticisi Yücel Canyaran’ın çok güzel bir atmosferde oluşturduğu serginin açılışına sanatseverler de oldukça ilgi gösterdi. 21 karikatüristin sergi için özel olarak çizdiği 22 ayrı eserin yanında Cafer Zorlu’nun ünlü karikatürü de sergide yer aldı. Küratörlüğünü Modalı karikatürist Akdağ Saydut’un yaptığı (kendisi de bir karikatürle katıldı sergiye) sergiye Zafer Temuçin, biri üç boyutlu iki eserle katıldı.

Sergiye eserleriyle katılan çizerlere hiçbir sınır verilmedi, özgür yaratıcılıklarıyla ve özgün eserleriyle tarihe bir not düştüler. Çizgilerle ortaya çıkan “Fahri S. Korutürk” imajı gördüm ki, kafamdaki imajla birebir örtüşüyor. Hakikaten siyasi tarihe ve cumhurbaşkanları tarihine iz bırakacak çok a özgün bir sergi oldu. Küratörümüz Akdağ Saydut ve eserleriyle sergide yer alan karikatüristlere çok teşekkür etmem gerek anma törenlerini düzenleyen kimliğimle. Cafer Zorlu’yu da rahmetle anmalıyım.

Sergide yer alan sanatçılar: Akdağ Saydut, Ali Şur, Birol Çün, Burak Ergin, Bülent Karaköse, Cafer Zorlu, Cumhur Gazioğlu,Devrim Demiral, Ekrem Borazan, Halit Kurtulmuş Aytoslu, Halil İ. Yıldırım, İlker Ekici, Kemal Buluş, Kürşat Coşgun, Kürşat Zaman, Muhittin Köroğlu, Murat Özmenek, Murat Sayın, Musa Gümüş, Mustafa Bora, Şevket Yalaz, Zafer Temoçin.

KEMAH’TA DA ANILIYOR

Cumhurbaşkanı olduğunda aynı yıl yazın Erzincan ve Kemah’ı da ziyaret eden 6. Cumhurbaşkanı Korutürk’ün aile kökleri Erzincan Kemah’tadır. Azapzadeler olarak anılırlar ve çok uzun yıllar Kemah Kalesi’nin muhafızlığını yapmışlardır. Korutürk’ün mimar kardeşi de Amerika’dan gelerek deprem sonrası Erzincan’ın yeniden inşasının planlarını yapmıştır. O yüzden Erzincan-Kemahlılar Cumhurbaşkanı Korutürk’ü hiç unutmazlar. Bu yıl Kemah Belediyesi de önceki yıllarda olduğu gibi bir törenle kendisini andı. Şunu da not edelim: Cumhurbaşkanı Korutürk’ün Erzincan ve Kemah’ı ziyaretinin anısına 3. Ordu Komutanlığı’nca hazırlanan ve kendisine takdim edilen albüm Korutürk Ailesi’nce Emel Korutürk’ün vefatı sonrasında Kemahlılar Derneği’ne verildi hatıra olarak. Ayrıca, dernek kütüphanesine ve Kemah Çok Programlı Lisesi’ne de Cumhurbaşkanı Korutürk’ün kitaplığından çok sayıda kitap ve ansiklopedi armağan edildi. Şu notu da düşeyim; Korutürk, Kemah’taki aile arazisini ise okul yapılması amacıyla devlete bağışlamıştı. Şimdi üzerinde Kemah Meslek Yüksek Okulu yükseliyor.

SAYGIYI VE İLGİYİ HAK EDİYOR

6. Cumhurbaşkanı Korutürk’ün eşi ressam Emel Korutürk’ün vefatı sonrasında Korutürk Ailesi’nin isteğiyle Korutürk’lerin evindeki kütüphane ve arşivde yaptığım çalışma sonrasında bir kısım kitap, albüm, taziye defteri, şilt, muhtelif kart, mektup, antetli kağıt vb. doküman Korutürk Ailesi’nce Kadıköy Belediyesi Tarih Edebiyat Sanat Kütüphanesi’ne (TESAK) bağışlanarak araştırmacıların ve halkın ilgisine sunuldu (Yurtdışı ve yurtiçi gezilerle ilgili 54 adet albüm, vefatında yurtdışında açılan 10 adet büyükelçilik taziye defteri, Ora. Kemal Kayacan’ın hatıra şildi, 300’e yakın kitap).

Evet, 6. Cumhurbaşkanı Korutürk pek çok törenle anılıyor; şimdi de Eyüp Dostları Vakfı bir “Korutürk Köşesi” oluşturmak istiyor. Hakkında yazılan tezler ve kitaplarla da yaşıyor. Cumhurbaşkanı Korutürk iyi ki bu dünyaya gelmiş, iyi ki Cumhurbaşkanımız olmuş, Cumhuriyete kol-kanat germiş; devlet adamı nasıl olunur, mirasını bırakmış. Onu bir kez daha saygı ve şükranla anıyoruz.

Muzaffer Ayhan Kara

Odatv.com

odatv Muzaffer Ayhan Kara arşiv