FIFA’dan NASA’ya uzanan sıra dışı yaşam öyküsü

Geçtiğimiz günlerde Yunanistan Devlet Ajansı AMNA’nın web sitesine bir “son dakika” haberi düştü. Yunan sanatçı Vangelis Odysseas Papathanassiou’nun öldüğü haberi, ünlü sanatçıyı temsil eden avukatlık ofisinin yaptığı açıklama ile ortaya çıktı. Yapılan açıklamada, Vangelis’in 17 Mayıs Salı akşamı hayatını kaybettiği duyuruldu. Paris’te Covid-19 tedavisi gördüğü hastanede yaşamını yitiren ünlü besteci Vangelis, 1943 yılında Yunanistan’da dünyaya geldi.

Vangelis, 79 yıllık yaşamına çok sayıda başarılı albüm ve ödül sığdırmış önemli bir müzik figürü idi. Çok uzun süren bir müzik yaşamına sahipti. Neredeyse 60 yıl. Birçok film, belgesel ve televizyon programı için de beste yapan sanatçının, "Mythodea" isimli eseri NASA tarafından kullanılmıştı. Vangelis aynı zamanda 2002 FIFA Dünya Kupası marşını da bestelemişti. 1492: Conquest of Paradise, Chariots of Fire ve Blade Runner filmlerinin müzikleriyle de tanınan müzisyenin ölüm haberinin ardından Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, bir Twitter mesajı yayınladı. Miçotakis mesajında “Vangelis Papathanassiou artık aramızda değil. Müzik dünyası uluslararası sanatçı Vangelis'i kaybetti” dedi. Vangelis, Ateş Arabaları filminin müzikleriyle 1981'de En İyi Özgün Müzik Oscarı'nı kazanmıştı.

THE FRIENDS OF MR CAİRO

Vangelis’in en dikkat çekici albümü YES grubunun solisti olan Jon Anderson ile birlikte yaptıkları 1981 tarihli “The Friends of Mr Cairo” albümü idi. Polydor etiketiyle yayınlanan albümün prodüktörlüğünü de Vangelis üstlenmişti. Gerek sound özellikleri gerekse benzersiz vokal performansı ile müzik tarihine adını yazdıran bir albümdür. Albüme adını veren “The Friends of Mr Cairo” adlı şarkının giriş bölümünde yer alan sesler 1941 tarihli “The Maltese Falcon” yani Malta Şahini adlı filme aittir. Başrollerini Humphrey Bogart ve Mary Astor’un oynadıkları film esas olarak 1931 tarihli aynı isimli başka bir filme dayanmaktadır. Dashiell Hammett'in 1930 tarihli aynı adlı romanından yola çıkılan ve yine Malta Şahini adıyla 1931 tarihinde gösterime giren filmin başrollerinde ise Bebe Daniels ve Ricardo Cortez oynamaktaydı. Şarkıya adını veren Mr Cairo ise Joel Cairo (Mr Cairo), The Maltese Falcon'da Peter Lorre tarafından canlandırılan karakterin adıdır.

APHRODITE'S CHILD VE DEMIS ROUSSOS

Vangelis’in pop ve rock piyasasına nasıl girdiğini anlatmak gerekirse bir hayli eski tarihlere gitmek gerekir. Vangelis, çocukluk yıllarında geleneksel Yunan müziği ile ilgilendi ancak 12 yaşında caz ve rock müziğine de ilgi duymaya başladı. 15 yaşındayken okuldaki müzik grupları ile haşır neşir olmuştu. Vangelis, ilk Hammond’ını 18 yaşında aldı. 1963 yılında üç okul arkadaşı ile birlikte popüler şarkıları ve büyük ölçüde kendisinin yazdığı besteleri çaldıkları beş kişilik bir rock grubu olan “The Forminx” adlı grubu kurdu. Vangelis, DJ ve prodüktör olan Nico Mastorakis'in İngilizce sözleriyle bazı şarkılar kaydetti.

Avrupa çapında başarı sağlayan 9 single ve bir EP'den sonra grup 1966 yılında dağıldı. The Forminx'in dağılmasından sonra Vangelis, sonraki iki yılını çoğunlukla stüdyoda geçirdi. Diğer birçok Yunan sanatçıya besteler yaptı. Filippos Fylaktos'un yönettiği 3 film için besteler üretti. 1968 yılında Vangelis, kariyerini ilerletmek istedi ve 1967 darbesi ile beraber ortaya çıkan siyasi kargaşa sırasında Londra'ya gitti. İngiltere'ye girişi reddedildi ve altı yıl boyunca Paris'te yaşadı. 1968 yılında Demis Roussos , Loukas Sideras ve Anargyros "Silver" Koulouris ile birlikte progresif rock grubu Aphrodite's Child'ı kurdu. İlk single'ları olan “Rain and Tears”, Avrupa'da çok tutuldu.“End of the World” ve “It's Five O'Clock” albümleri birbiri ardına yayınlandı. Üçüncü albümleri olan “666”albümünü kaydından sonra grup 1971 yılında dağıldı. Vangelis, şarkıcıları Demis Roussos'un gelecekteki albümlerini ve single'larını besteleyecekti.

1973 yılında Vangelis , Robert Fitoussi ve Aphrodite'in Child’s grubundan arkadaşı olan Silver Koulouris de dahil olmak üzere çeşitli müzisyenlerle birlikte perküsyon ağırlıklı bir albüm olan albümü Earth'ü çıkardı . Grup, 1974'te Odyssey adı altında, Şubat 1974'te Paris Olympia'da düzenlediği bir konser de dahil olmak üzere "Who" başlıklı bir single yaptı ve yayınladı . Birkaç ay sonra Vangelis, YES grubunun seçmelerine katılmak için İngiltere'ye gitti. YES grubunun şarkıcısı olan Jon Anderson, Vangelis'i grubun ayrılan klavyecisi Rick Wakeman'ın yerine davet ettikten sonra çalışma vizesi ve müzisyenler birliği ile ilgili sorunlardan ve turne konusundaki isteksizliğinden ötürü Vangelis bu isteği reddetti. YES grubu, seçmelerde Vangelis'in klavyelerini kullanan Patrick Moraz'ı işe aldı. 1974 yılında Vangelis, Fransa'yı geride bırakarak Londra'ya gitmek için Paris'ten ayrıldı.

BLADE RUNNER VE FİLM MÜZİKLERİ

1981 yılında Vangelis, bilim kurgu filmi olan Blade Runner'ın müziklerini yapmak için yönetmen Ridley Scott ile işbirliği yaptı ve büyük bir başarı elde etti. 1992'de Paramount Pictures , Kristof Kolomb'un Yeni Dünya'ya yaptığı yolculuğun 500. yıl dönümü anısına, yine Ridley Scott tarafından yönetilen 1492: Cennetin Fethi filmini yayınladı . Vangelis'in müziği 1993 yılında Altın Küre ödüllerinde “En İyi Orijinal Film - Sinema Filmi” olarak aday gösterildi, ancak Akademi Ödülü'ne aday gösterilmedi. Başarısı nedeniyle Vangelis , 1996 yılında “Yılın Uluslararası Sanatçısı” ödülü de dahil olmak üzere birçok ödülün sahibi oldu. 1990’lı yıllarda Vangelis, Fransız ekolojist ve film yapımcısı Jacques Cousteau için, Dünya Zirvesi'nde gösterilen denizaltı belgesellerinin müziklerini besteledi. Yannis Smaragdis'in yönettiği Cavafy (1996) filminin müziği Flanders Uluslararası Film Festivali Ghent ve Valencia Uluslararası Film Festivali'nde ödül aldı.

Vangelis’in hayatını anlatmak bu yazının satırlarına yetmez. Dünya çapında bir müzisyen ve besteci olan Vangelis’in albümlerini dinleyerek kendisi ile ilgili daha fazla bilgi elde edebilirsiniz. Özellikle Jon Anderson ile birlikte yaptıkları “The Friends Of Mr Cairo” albümünü dikkatle dinlemenizi tavsiye ederim. Albümdeki eşsiz sound anlayışına lütfen kulak kabartınız.

Sevgiyle kalın.

Kaan Çağlayangöl

Odatv.com