Türkiye’yi yasa boğan yangının bilinmeyenleri

Türkiye 28 Temmuz'dan beri 81 nokta çıkan orman yangınlarını tartışıyor. Farklı noktalarda arka arkaya çıkan orman yangınları, söndürme çalışmalarına rağmen henüz tam anlamıyla kontrol altına alınamadı. İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu yangının nedenlerini ve sabotaj iddialarını Odatv’ye değerlendirdi.

Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, Türkiye'yi yasa boğan bu yangınların Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından önceden tesbit edilebileceğine dikkat çekerek, "Meteoroloji Genel Müdürlüğü Antalya ve civarında hava sıcaklıklarının 40 derece civarına işte nem oranın da tehlikeli bir şekilde düşeceğini görüyor. Bunla ilgili uğraşan kuruluşlar daha orman yangınları başlamadan bu alanlara girişleri kapatabilir. Ekipler ona göre o bölgelerde konuşlanabilirdi" dedi.

Yanan bölgelere dikilen ağaçlara ilişkin de dikkat çeken uyarılarda bulunan Kadıoğlu, "Tek tip ağaç dikilmesi, yani yanan bölgelerde hep en çabuk yanan ağaçlar var, Sarıçam ekilmesi dikilmesi. Artık bizim karışık tür ağaç dikmemiz lazım. Çabuk büyüyor diye Sarıçam olmaz" ifadelerini kullandı.

"HER YER KUPKURU YANACAK HALE GELDİ"

Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, Amerika’dan İtalya’ya bir çok ülkenin orman yangınlarıyla mücadele ettiğini açıkladı ve yangınlarda fön rüzgarı etkisine dikkat çekti. Dünyanın benzer cografyalarında da Türkiye'deki gibi yangınlar olduğunu belirten Kadıoğlu, bu yangınların bilimsel açıklamasını tek tek sıraladı. Yangınların hava koşullarından olduğunu anlatan Kadıoğlu, bu durumu fırsat bilen terör örgütlerinin kendi propaganlarını yapmak için saha çıktıklarını söyledi.

Kadıoğlu'nun sözleri şöyle:

"Ben bir bilim insanı olarak yangınlarda üç şeye bakarım. Buna biz yangın üçgeni deriz. 1. Oksijen 2.Yakıt 3.Kıvılcım/Ateş. Bu üç tane unsur yangını çıkarır. Evde de ormanda da her yerde...

Şimdi, geçen haftayla bu hafta arasında bu üç tane parametreden hangisi değişti? Oksijen geçen hafta da vardı değil mi?

Geçen hafta da orda terörist vardı. Sabotajcı vardı. Kötü niyetli insanlar yine orda vardı. Yani bu hafta bir anda binlerce terörist gelmedi oraya. Şimdi geçen haftadan değişen şey neydi? Geçen hafta sıcaklıklar 44 derece değildi. Geçen hafta nem çok yüksekti. İnsanlar nemden bunalıyordu. Bu hafta ise derece 44 dereceye çıktı. Nem yüzde 6’ya indi yani yok sıfır. Şimdi burada rüzgarlara baktığımız zaman. Biz sırtın etkisiyle girdik biraz doğumuzda Antalya kaldı. Kuzeyden aşağı poyraz şeklinde esen rüzgar tüm Anadolu’yu geçerek gelip Beydağlarına yani 3 bin metreden Antalya kıyılarına iniyor. Yani hava dağlardan aşağı inerken, ki kuru bu hava, her 100 metrede bir derece ısınarak iniyor, 30 dereceye yakın bir sıcaklık artışı ile geliyor. Deniz su seviye sıcaklığı 27 dereceyken hemen iki metre karada kıyıda hava sıcaklığı 44 dereceye çıkıyor. Buna fön etkisi deniyor. Sürekli hava bu şekilde dağlarda aşağıya sıcak kuru hava böyle estiği zaman bütün doğaya fön çekiyor. Her taraf kupkuru. Yani en ufak kıvılcımda parlayacak hale geliyor. Yani burada daha önceki oksijen, daha önceki kötü niyetli insanlar, daha önceki sigara izmaritleri mazgallar...

Ortamda yakıt olmadığı için, yani yanabilir olmadığı için, olmayan yangınlar şu an da en küçük kıvılcımda ortaya çıkıyor. Ve bunlar aynı anda birçok yerde oluyor. Şu anda baktığınız zaman İtalya’dan Malta’dan Moskova’ya kadar, bütün balkanlarda yüzlerce yangın var. Lübnan’da Amerika’da yüzlerce orman yangını var. Tabii teröristlerin de buna katkısı olabilir. Bunu fırsat bilip rol çalmak isteyen, reklamını yapmak isteyenler de olabilir. Ama temelde geçen haftayla bu hafta değişen şey doğadaki yakıt miktarıdır. Her şey yanacak hale geldi. Kupkuru hale geldi. Bir yüksek gerilimli elektrik hattından bile çıkan bir kıvılcım... Eskiden yanmazken şimdi yanabilir."

TÜRKİYE YASA BOĞAN YANGINLAR ÖNLENEBİLİRDİ

Yangınlara karşı alınacak önlemleri de sıralayan Kadıoğlu, yangın riskinin değişen hava koşulları nedeniyle Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından bilindiğine dikkat çekti. "Şimdi burada eleştirilecek bir şey varsa, yani hükümeti vs. birini eleştirmeye kalksam şöyle eleştiririm: Mesela İstanbul’da bile bugün orman ve piknik alanları girişleri kapatıldı. Meteorolojik olarak bu tür hava şartları öngörülebiliyor. Yani 3 gün önceden Meteoroloji Genel Müdürlüğü Antalya ve civarında hava sıcaklıklarının 40 derece civarına işte nem oranın da tehlikeli bir şekilde düşeceğini görüyor. Bunla ilgili uğraşan kuruluşlar daha orman yangınları başlamadan bu alanlara girişleri kapatabilir. Ekipler ona göre o bölgelerde konuşlanabilirdi." ifadelerini kullanan Kadıoğlu, "Türkiye’deki en büyük problem risk yönetimi yok.Yani riski görüp önceden tedbir alma konusunda bizim bir anlayış problemimiz var. Yoksa 'afet olursa hallederiz abi' mantığıyla yangın çıktıktan sonra ne varsa yapmaya çalışıyoruz. Orman yangınları küçükken söndürdünüz söndürdünüz büyüdüğü zaman orman yangınlarını söndürmek zordur. Ormanın bir kısmını feda etmek zorunda kalırsınız" dedi.

“TARTIŞILMASI GEREKEN 3 KONU VAR”

Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu son olarak yangınların önlemesi için üç noktaya dikkat çekti:

"1 - Meteorolojik tahminlere göre orman yangını riskini önceden belirleyip orada hazırlık yapmak.

2 - Ormanlara ev yapılırken, bu evlerin yanmaması için önlemler alınması gerekiyor. Bunun kuralları var. Türkiye’de bunun kurallarına uyulmuyor. Her yere aynı şekilde ev yapamazsınız. Yakıt olmaması gerekiyor.

3 - Tek tip ağaç dikilmesi, yani yanan bölgelerde hep en çabuk yanan ağaçlar var, Sarı çam ekilmesi dikilmesi. Artık bizim karışık tür ağaç dikmemiz lazım. Çabuk büyüyor diye Sarı çam olmaz. Bunları tartışmamız gerekiyor. Teröristler, kötü niyetli kimselerin böyle faaliyetleri de olabilir, fakat temel neden bunlar değil."

Selen Öktem

Odatv.com